Bodemtemperatuur, vocht en begrazing beïnvloeden koolstofgehalte grasland
Factoren als bodemtemperatuur, vocht en bodemtextuur beïnvloeden sterk het koolstofgehalte in graslanden. Dat blijkt uit metingen binnen het Leader-project Klimaathoeders, uitgevoerd door Hooibeekhoeve en KU Leuven.
De onderzoekers deden in de afgelopen twee jaar 786 gasmetingen op tien graslandlocaties op zandgrond. Met draagbare gasanalyse-apparaten werd rechtstreeks in het veld de uitstoot van CO2 en methaan gemeten. Zo keken de onderzoekers hoeveel koolstof wordt vastgelegd in de bodem en hoeveel er weer verdwijnt door mineralisatie van organisch materiaal.
Intensieve begrazing betekent meer methaan
Uit de resultaten blijkt dat warme, droge bodems meer CO2 uitstoten, terwijl natte bodems meer methaan vrijgeven. Vooral op zandgronden neemt de CO2-uitstoot sneller toe bij hogere temperaturen. Vermoedelijk komt dit doordat zandbodems sneller uitdrogen, geven de onderzoekers aan.
Ook intensieve begrazing verhoogt de methaanuitstoot. Volgens de onderzoekers ligt de verklaring mogelijk bij bodemverdichting door betreding. Hierdoor laat de bodem slechter water door en raakt die sneller verzadigd met water. Dit effect was vooral zichtbaar op lemige bodems. Die zijn bij natte omstandigheden gevoeliger voor structuurbederf dan zandbodems.
Bemesting veroorzaakte een tijdelijke CO2-piek, maar draagt op langere termijn bij aan koolstofopbouw. Graslanden met graskruidenmengsels toonden meer bodemleven en diepere wortels, wat eveneens de koolstofopslag bevordert.
Kies voor mengsels met diep wortelstelsel
Om het koolstofgehalte in het grasland te verhogen, raden onderzoekers ook de inzaai van mengsels met een goed en diep wortelstelsel aan. Voorbeelden zijn grasklaver of graskruidenmengsels met bijvoorbeeld rode klaver en cichorei. Engels raaigras raden ze hierbij niet aan. ‘Engels raaigras is geselecteerd om voornamelijk bovengronds biomassa te produceren en vormt na enkele jaren net een ondiepe beworteling’, geven de onderzoekers aan.
Ook het gebruik van organische meststoffen met een hoge C/N-verhouding, zoals stalmest of compost, verhoogt de CO2-opslag.
Grasland evenwaardig aan bos
Volgens de projectpartners leggen graslanden per hectare evenveel koolstof vast als een hectare bos. Toch kregen ze in het verleden opvallend weinig aandacht in het onderzoek naar bodemkoolstof. Met het vervolgproject dat in het najaar van 2025 van start gaat, willen de onderzoekers graslanden een centrale rol geven in het klimaatbeleid.
