Meezaaien klimbonen verhoogt ruweiwitopbrengst mais
De drogestofopbrengsten van mengteelten van mais met klimbonen blijven achter bij die van mais in monocultuur. Maar door een hoger ruweiwitgehalte verhoogt meezaaien van klimbonen wel de ruweiwitopbrengst met 170 tot 200 kg per hectare.
Dit blijkt uit proeven van de Vlaamse onderzoeksinstellingen ILVO, HoGent en Hooibeekhoeve.
Optimale zaaidichtheid 130.000 zaden per hectare
Het onderzoek werd uitgevoerd in de jaren 2022, 2023 en 2024. Het eerste jaar werden verschillende rassen mais en klimbonen (ook wel stokbonen genoemd) getest in een zaaidichtheid van 100.000 zaden per hectare, met 70 procent mais en 30 procent klimbonen. Door droogte viel de opbrengst van de mengteelt dat jaar tegen. Daarom werd de zaaidichtheid in 2023 en 2024 verhoogd tot in totaal 130.000 zaden per hectare met twee varianten in aantal klimboonzaden, namelijk 30.000 en 50.000 per hectare. Bij het wegvallen van de bonen blijft zo voldoende mais over om de productie over te nemen.
Daarbij kozen de onderzoekers in 2023 en 2024 voor specifiek veredelde rassen en geselecteerde mengsels. Voor mais presteerde een laat afrijpend ras (vanaf FAO 240) het best.
5 tot 11 procent minder droge stof
In de jaren 2023 en 2024 bracht de monoteelt mais gemiddeld 21 ton droge stof per hectare op. De mengteelt met 30.000 bonenzaden per hectare leverde gemiddeld 20 ton droge stof per hectare op. Bij 50.000 bonenzaden per hectare was de drogestofopbrengst gemiddeld 18,5 ton per hectare.
Ruw eiwit van 6 naar 8 tot 8,4 procent
In 2023 en 2024 had het maisras dat als referentie werd gebruikt, gemiddeld een ruweiwitgehalte van 6,6 procent. Door het meezaaien van 30.000 bonenzaden per hectare steeg dit naar 8 procent. En het gemiddelde ruweiwitgehalte van de mengteelt van 50.000 bonenzaden en 80.000 maiszaden per hectare kwam uit op 8,4 procent.
Hierdoor leverde de mengteelt, ondanks de lagere drogestofopbrengst een hogere ruweiwitopbrengst op. Bij 30.000 bonenzaden was de meeropbrengst 170 kg ruw eiwit per hectare en bij 50.000 bonenzaden was dit 200 kg ruw eiwit. Het zetmeelgehalte van de ingekuilde mengteelt was wel lager.
Mengteelt verhoogt stikstofbenutting
In de proeven werd ook gekeken naar het effect van bemesting. Klimbonen fixeren stikstof uit de lucht. Daardoor concurreren ze voor stikstofopname uit de bodem niet met mais. In 2023 resulteerde bemesting van de monocultuur mais met 130 kg stikstof per hectare in 30 procent meer drogestofopbrengst en een 0,4 procentpunt hoger ruweiwitgehalte dan bemesting met 70 kg stikstof per hectare.
In de mengteelt was het effect van hetzelfde bemestingsverschil kleiner, met een stijging van de drogestofopbrengst met respectievelijk 19 procent en 16 procent bij 30.000 en 50.000 bonenzaden per hectare. Een hogere stikstofbemesting had geen effect op het ruweiwitgehalte van de mengteelt. De mengteelt mais-klimboon benut stikstof dus zeer efficiënt bij een lagere bemesting.
Zaaien en hakselen als monocultuur mais
Het inzaaien van een mengteelt van mais en klimbonen kan volgens de onderzoekers vanaf 10 mei, om het risico op vorstschade te beperken. De zaden worden op voorhand gemengd en ingezaaid met een normale maiszaaimachine. Na opkomst groeien de klimbonen rond de maisplanten omhoog. Door de juiste rassen te selecteren rijpen mais en bonen gelijktijdig af. De mengteelt kan worden gehakseld en ingekuild bij circa 35 procent droge stof.
